Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Wij hebben de mogelijke risico’s, inclusief hun oorzaken en gevolgen in beeld gebracht.  De totale omvang van de risico’s bedraagt bruto € 58 miljoen.
Voor de berekening van het benodigde weerstandsvermogen houden we rekening met de kans dat een gebeurtenis zich voordoet en het financieel gevolg van een gebeurtenis (= kans * financiële impact). Niet alle risico's zullen zich tegelijkertijd en in dezelfde omvang voor doen. Het resultaat is dat met een beschikbare weerstandscapaciteit van € 22 miljoen het voor 90% zeker is dat de risico's zijn afgedekt.

Toelichting risico’s  

We hebben 56 risico’s met een financieel gevolg. De risico’s hebben we ingedeeld. Daarbij zijn we uitgegaan van de mogelijke omvang van een risico en de kans dat een risico zich voordoet. In de tabel ziet u de verdeling van de risico’s.

We beschrijven de mogelijke risico’s met een enorme of substantiële impact en waarbij de kans dat die zich voordoet groter is dan 50%.

1.   Grondexploitaties                        € 4.612.000

In de Nota Grondexploitatie 2023 en de paragraaf Grondbeleid worden de risico’s beschreven in de grondexploitaties. De grootste risico’s zijn:

• Hogere kosten voor de aanleg van het openbaar gebied.
• Vertraging in de uitgifte als gevolg van marktontwikkelingen.
• Het tot stand komen van de verschillende bestemmingsplannen binnen Marslanden II.
• Extra kosten in verband vervuiling binnen het centrumplan Hardenberg.

In de berekening van het benodigde weerstandsvermogen hebben we dit risico voor 90% meegenomen.
In deze risicoberekening is niet opgenomen dat de prijs die is betaald voor aangekochte gronden niet wordt terugverdiend als de uitgifte voor woningbouw of bedrijfskavels niet doorgaat. Voor een goede inschatting van zo’n risico is een analyse nodig. Gelet op de huidige vraag naar woningen en bedrijfskavels lijkt het risico beperkt.

2.   Beëindigen dienstverlening aan gemeente Ommen            € 1.200.000
Vanaf 1 januari 2025 doen wij geen werkzaamheden meer voor de gemeente Ommen. Wij ontvangen dan ook geen vergoeding meer voor werkzaamheden. Wij werken er aan om de kosten terug te brengen naar het benodigde niveau voor Hardenberg. Wij verwachten dat de verlaging van de kosten niet (direct) gelijk is aan de vergoeding die Ommen tot en met 2024 betaald. We nemen een risico op van 20% van de bezuinigingsopgave. De omvang van het risico is verlaagd van 33% naar 20% door ervaringen met al beëindigde diensten.

In de berekening van het benodigde weerstandsvermogen hebben we dit risico voor 90% meegenomen.

3.   Afbouw dienstverlening aan gemeente Ommen               € 2.000.000
In de periode tot 31 december 2024 wordt de dienstverlening aan Ommen afgebouwd en overgedragen. In die periode zijn er extra kosten om de dienstverlening, de informatie en de systemen over te dragen aan Ommen en voor onze gemeente opnieuw in te richten.

In de berekening van het benodigde weerstandsvermogen hebben we dit risico voor 90% meegenomen.

4.    Informatiebeveiliging                        € 3.900.000
Als gemeente werken we veel met waardevolle en privacygevoelige informatie, die steeds meer tijd- en plaats onafhankelijk beschikbaar moet zijn. Daarvoor gebruiken we allerlei systemen. Door maatschappelijke- en technologische ontwikkelingen is het belangrijk de risico’s op uitval en van de veiligheid van informatie onder ogen te zien. We zorgen voor bewustwording van de risico’s en nemen beheersmaatregelen. Desondanks blijft het risico dat onze systemen uitvallen. Door cybercrime of een technische storing. Als vervanging of herstel van systemen nodig is buiten de reguliere vervangingsperiode zijn extra investeringen nodig.

In de berekening van het benodigde weerstandsvermogen hebben we dit risico voor 50% meegenomen.

5.    Uitvoering van de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning      € 4.700.000

De Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning zijn openeinderegelingen. Het aantal mensen dat zorg nodig heeft, kan toenemen. Wij hebben de plicht inwoners te ondersteunen. Een overschrijding van het budget in de begroting is geen reden om deze ondersteuning niet te bieden. Als meer zorg nodig is, stijgen de kosten. Wij werken aan maatregelen om de stijging van de kosten te beheersen en zo mogelijk kosten te verlagen.
In de berekening van het benodigde weerstandsvermogen hebben we dit risico voor 90% meegenomen.

6.   Budgetoverschrijding Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz            €  1.000.000
Wij ontvangen van het Rijk een gebundelde uitkering (BUIG) voor het bekostigen van de uitkeringen in het kader van de Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz 2004 (levensonderhoud startende ondernemers) en voor de inzet van loonkostensubsidie. Wij zijn zelf verantwoordelijk voor het beleid rondom de uitkeringen en de loonkostensubsidie, en voor de uitvoering ervan. De financieringssystematiek sluit hierbij aan. Het Rijk stelt jaarlijks een macrobudget vast dat volgens een vaste verdeelsystematiek onder de gemeenten wordt verdeeld. Dat budget is niet geoormerkt: een gemeente mag een overschot vrij besteden en moet een tekort in beginsel zelf opvangen.

In de berekening van het benodigde weerstandsvermogen hebben we dit risico voor 70% meegenomen.

7.    Stijging loonkosten en (pensioen)premies                  € 500.000
In het najaar van 2023 zijn de onderhandelingen voor een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) voor 2024. Een stijging zal deels gedekt kunnen worden door een stijging van de rijksbijdrage. De verwachting is dat die dekking niet volledig zal zijn. Een stijging van de lonen zal ook als gevolg hebben dat meer (pensioen)premies moeten worden betaald.

In de berekening van het benodigde weerstandsvermogen hebben we dit risico voor 90% meegenomen.

8.    Onvoldoende gekwalificeerd personeel                  € 750.000
Er is sprake van krapte op de arbeidsmarkt. Daardoor bestaat de kans dat vacatures niet kunnen worden ingevuld. En er meerkosten zijn omdat personeel moet worden ingehuurd.

In de berekening van het benodigde weerstandsvermogen hebben we dit risico voor 70% meegenomen.

Niet gecalculeerde risico’s
Economische ontwikkelingen leiden tot stijging van kosten van goederen en diensten. De duur en de omvang van die ontwikkelingen zijn nog niet goed in te schatten.

In de berekening van het risicoprofiel is hiermee geen rekening gehouden. Wij zullen deze ontwikkelingen verwerken in de (meerjaren)begroting.