Financiële afwegingen kansen- en investeringsagenda
Het organiseren van financiële middelen is een randvoorwaarde voor het realiseren van onze ambities en belangrijkste opgaven. En voor investeringen voor de (middel)lange termijn. Om onze kansen- en investeringsagenda te realiseren, is een verdieping op financiële middelen, strategie en uitvoering noodzakelijk. Het vraagt om een herijking van de structurele middelen en een gerichte inzet van de algemene reserve. In de aanloop naar de Perspectiefnota 2025 levert dat enkele bestuurlijke dilemma’s op. We gaan hierover in 2024 graag in gesprek met uw raad. Onder andere de volgende onderwerpen komen wat ons betreft terug in dat gesprek.
- Het financieren van grote investeringen
Er komt een aantal grote investeringen aan. Denk aan het theater of de stationsomgeving. Maar ook de gemeentebrede investeringen in onderwijs- en sportvoorzieningen.
- Kwaliteit vergt investeringen
Het streven naar bijvoorbeeld duurzame en kwalitatief hoogwaardige woongebieden en een betaalbaar woonprogramma heeft gevolgen voor het financiële resultaat van grondexploitaties. Thema's als klimaatadaptatie, mobiliteit, natuurinclusiviteit en energietransitie vragen om extra investeringen.
- Het wegen van ambities
De keuze voor een hoog kwaliteitsniveau leidt in het algemeen tot hogere kosten. Dat kan op een veelheid van terreinen optreden. Op alle aspecten kiezen voor de hoogste kwaliteit, heeft een prijskaartje. Het totale investeringsbedrag valt te matigen door hierin te variëren.
- Ontwikkeling algemene reserve
De afgelopen jaren is de omvang van de algemene reserve toegenomen. Voor de komende jaren verwachten wij een andere ontwikkeling. Daar zijn verschillende aanwijzingen voor.
De bijdrage van het Rijk aan gemeenten neemt af. Het werk maken van onze ambities legt een beslag op onze reservepositie. De afgelopen jaren hebben de grondexploitaties in belangrijke mate bijgedragen aan de toegenomen omvang van de algemene reserve, maar wij verwachten daarin een omslag.
- Programma ‘Veerkrachtig Hardenberg’
Enkele jaren geleden is een taakstelling van 2,6 miljoen voor het Sociaal Domein afgesproken. Er is inmiddels een aantal beleidsmaatregelen getroffen dat tot een besparing op de uitgaven heeft geleid. Deze worden in de praktijk echter ingehaald door autonome ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld de autonome groei binnen de Wmo.
De bestaande totale taakstelling van € 2,6 miljoen die ziet op het Sociaal Domein is in dat licht niet meer passend. In de begroting 2024 is uitgegaan van het verlagen van de totale taakstelling van € 2,6 miljoen naar € 1,3 miljoen.
In de komende periode gaan we door op de ingeslagen weg en brengen we voor Veerkrachtig Hardenberg beleidsmaatregelen in kaart die tot aanvullende besparingen kunnen leiden. Deze maatregelen toetsen we telkens aan de inhoudelijke koers die onze gemeente voor ogen staat. Reëel en realistisch begroten is voor ons het uitgangspunt. Dit kan er toe leiden dat we de resterende taakstelling op termijn helemaal loslaten.
- Tijdelijke financieringen die aflopen
Bekend is dat een aantal bestaande programma’s met verschillende looptijden een aflopende incidentele financiering kent. Wij houden vast aan het uitgangspunt van ons coalitieakkoord dat wij deze programma’s voortzetten voor de in het coalitieakkoord genoemde periode van drie jaar. Om ruimte te geven aan het toekomstige bestuur om tot een nieuw coalitieakkoord te komen. Met de kansen- en investeringsagenda zullen wij bij de Perspectiefnota 2025 hiervoor nadere beschouwingen aan u voorleggen.
- Samenspel tussen incidentele en structurele middelen
We beschikken over een ruime algemene reserve en relatief weinig structurele financiële ruimte. Ook als we een investering (deels) incidenteel financieren, leidt dat tot structurele lasten. Naar verwachting moeten wij op zoek naar substantiële structurele ruimte.
De vraag daarbij is wat gezien onze ambities en opgaven de ideale of beste mix wordt en of we structurele ruimte kunnen vinden. Dat hoeft niet op stel en sprong. Het is onderdeel van een bredere aanpak van faseren, prioriteren, fondsvorming, subsidies, het schrappen van ambities etc . Zoals ook het ‘spelen’ met ambitieniveaus één van de knoppen is waar we als gemeente aan kunnen draaien.